Pociąg

Opis

Kameralne studium psychologiczne, poetycka opowieść o samotności, a jednocześnie zbiorowy portret Polaków końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Dwoje przypadkowych podróżnych spotyka się w przedziale sypialnym. Subtelna gra ich emocji – od wzajemnej niechęci do pozbawionej perspektyw bliskości – rozgrywa się na tle stłoczonego w pociągu ludzkiego mikrokosmosu.

Pomysł na film podsunęło życie: Jerzy Kawalerowicz jechał kiedyś nad morze w damskim przedziale sypialnym z przeżywającą kryzys kobietą, która przez noc opowiedziała mu historię swojego życia. Reżyser, szukając najlepszego sposobu na filmową wersję tej opowieści, postanowił umieścić niemal całą akcję w pociągu. Trwa ona tyle, ile kurs nocnego ekspresu na Hel, a bohaterami są stłoczeni w jego ciasnych wnętrzach pasażerowie. Widz wie o nich tylko tyle, ile dowiedzieć się można o przypadkowych towarzyszach podróży – znudzona małżonkiem kokietka uwodzi kogo może, były więzień obozu koncentracyjnego walczy z bezsennością, stare kobiety jadą na pielgrzymkę, wakacyjny podrywacz poluje na zdobycz. Punktem zwrotnym wydaje się moment pojawienia się milicji i informacja, że w pociągu znajduje się morderca…

Film z jednej strony jest grą konwencjami thrillera i melodramatu, z drugiej – rodzajem pełnego niedopowiedzeń, poetyckiego szkicu. Melancholijny nastrój współtworzy muzyka, zwłaszcza balladowa wokaliza Wandy Warskiej stanowiąca motyw przewodni filmu. Ze współczesnej perspektywy nocna podróż to metafora życia, a cały Pociąg to nostalgiczny powrót do najlepszego okresu w historii polskiego kina.

Prelekcja przed filmem : Tomasz Kolankiewicz ( wideo)

————————————————————————————–

Polska kinematografia jest jedną z najciekawszych spośród wielkich narodowych kinematografii drugiej połowy XX wieku. Mimo burzliwej historii, cenzury, kolejnych załamań ekonomicznych i społecznych nasi twórcy i twórczynie tworzyli dzieła wybitne i na stałe wpisane do światowego kanonu. Oglądając te filmy, od kluczowych dla szkoły polskiej lat 50tych i 60tych przez mega-produkcje lat 70tych po kino moralnego niepokoju lat 80tych, możemy przez ich pryzmat poznać zarówno kolejne prądy artystyczne jak i…obraz zmieniającej się rzeczywistości społeczno-ekonomicznej i produkcyjnej polskiego kina i co za tym idzie zyskujemy wgląd w polskie imaginarium kolejnych dekad. Historia naszej kinematografii to także historia polskich reżyserów i reżyserek. W przeglądzie Krótka historia polskiego kina skupiliśmy się na prezentacji wybranych tytułów największych twórców i twórczyń głównego nurtu. Jak zmieniała się wrażliwość filmowców? czy czerpali oni z europejskiego i światowego kina czy tworzyli nową jakość? jak wpływały na nich zmiany społeczne i geopolityczne? w końcu: jak polskie kino rezonowało za granicami naszego kraju? Przegląd jest unikatową możliwością przypomnienia najważniejszych, poddanych cyfrowej rekonstrukcji, dzieł powstałych nad Wisłą na dużych, kinowych ekranach i poprzez nie zajrzenia pod podszewkę zmian, jakie zachodziły w ciągu kolejnych dekad PRLu.

Cykl 10 filmów ze wstępami w formie wykładu wideo prezentuje sylwetkę twórcy/twórczyni, wprowadza w tematykę dzieła, przybliża realia polityczno-społeczne jego powstania. Każdy wstęp zawiera też analizę formalna dzieła z naciskiem na scenariusz, sztukę operatorską, grę aktorską, montaż, scenografię i kostiumy. Wskazuje też aktualny wymiar dzieła i proponuje możliwe tropy interpretacyjne. Wstępy zrealizowane są w sposób przystępny, bardziej popularyzatorski niż akademicki osadzając poszczególne filmy w szerokim, kulturoznawczym kontekście.
LISTA TYTUŁÓW:
1. Popiół i diament – Andrzej Wajda 1958 LUTY
2. Pociąg – Jerzy Kawalerowicz 1959 MARZEC
3. Do widzenia, do jutra – Janusz Morgenstern 1960 KWIECIEŃ
4. Nikt nie woła – Kazimierz Kutz 1960 MAJ
5. Zezowate szczęście – Andrzej Munk 1960 CZERWIEC
6. Sanatorium pod klepsydrą – Wojciech Jerzy Has 1973 LIPIEC
7. Barwy ochronne – Krzysztof Zanussi – 1976 SIERPIEŃ
8. Aria dla atlety¬ – Filip Bajon – 1979 WRZESIEŃ
9. Gorączka – Agnieszka Holland 1981 PAŹDZIERNIK
10. Przypadek – Krzysztof Kieślowski 1981 LISTOPAD