Jeanne Dielman, Bulwar Handlowy, 1080 Bruksela

Opis

Film został wybrany przez grono najwybitniejszych krytyków z całego świata, detronizując między innymi „Obywatela Kane’a” Wellesa czy „Zawrót głowy” Hitchcocka. To także pierwszy w sześćdziesięcioletniej historii głosowania przypadek, kiedy na pierwsze miejsce listy trafia tytuł wyreżyserowany przez kobietę.

Nazywany feministycznym arcydziełem film awangardowej reżyserki Chantal Akerman to ponad trzygodzinna obserwacja wdowy, 49-letniej Jeanne Dielman, podczas wykonywania przez nią rutynowych domowych czynności. Jeanne mieszka wraz ze swoim synem Sylvainem. Aby zabezpieczyć materialne potrzeby rodziny kobieta uprawia prostytucję. Regularne wizyty mężczyzn w mieszkaniu odbywają się według precyzyjnie opracowanego przez nią harmonogramu, w którym „praca” nigdy nie koliduje z życiem prywatnym. Pewnej środy system jednakże zawiedzie, co będzie miało wpływ na rozwój dalszych wypadków: nazajutrz Jeanne Dielman zabije jednego ze swoich stałych klientów…

„Jeanne Dielman…” to najbardziej znany film Chantal Akerman: spełniony i dojrzały, choć w 1975 roku, gdy powstawał, jego autorka miała zaledwie 25 lat. Tytułowa Jeanne to uwięziona w kieracie domowej rutyny samotna matka, okazyjnie dorabiająca prostytucją, chowająca zdobyte w ten sposób pieniądze w wazie na zupę. Przedmioty codziennego użytku, podobnie jak banalne czynności, odgrywają tu kluczową rolę: to właśnie w tym filmie pojawiają się legendarne długie sceny obierania ziemniaków czy robienia sznycla. Akerman w duchu feminizmu drugiej fali zwróciła uwagę na niewidzialne dla kina gesty i pracę kobiet. Mam reputację trudnej, a to dlatego, że interesuje mnie codzienność i ją chcę pokazywać. Tymczasem ludzie chodzą do kina głównie po to, by od codzienności uciec – mówiła w 1982 roku. Kładła tym nacisk na to, byśmy zamiast „spędzać” na filmach czas, intensywnie odczuwali jego działanie. I to czas jest kolejnym ważnym bohaterem tego filmu. Ale ten manifest awangardowego kina i sztandarowe dzieło feminizmu ma też swój ukryty temat: jest nim życie po traumie Holocaustu. Akerman, córka polskich Żydów, przeżywców, bohaterkę graną przez Delphine Seyrig obdarowała doświadczeniami kobiet ze swojej rodziny.