Źródło

Opis

Źródło to opowieść o losach pewnej zamożnej, średniowiecznej rodziny. Dwie córki – Karin i Ingerin – wybierają się do kościoła. Aby tam dotrzeć, dziewczęta muszą pokonać niebezpieczną drogę przez las. Ingerin podróż wydaje się zbyt ryzykowna, pobożna Karin, mimo próśb siostry, postanawia iść dalej. Po drodze spotyka wędrownych pasterzy, którzy namawiają dziewczynę, by odpoczęła z nimi na polanie. Spotkanie z nieznajomymi zamienia się w koszmar – pasterze gwałcą i zabijają Karin. Potem przypadkowo znajdą się w domu swej ofiary i zechcą sprzedać Töremu jej suknię. Rodzina odkrywa ich straszną zbrodnię i postanawia pomścić córkę.

„Ekranizacja średniowiecznego przekazu o nikczemności człowieka, dokonana z maestrią narracyjną, ale i z brutalnym naturalizmem. – pisał o Źródle Adam Garbicz – Fabuła nie tworzy tym razem punktu wyjścia do rozważań o wielkich problemach bytu, lecz prowadzi do myśli o kruchości zasad etycznych człowieka, który tak łatwo daje się ponieść okrucieństwu.”

„Surowe w wyrazie – niczym romańska świątynia – „Źródło” w minimalnym stopniu przypominało „Siódmą pieczęć” z jej wybujałą inscenizacją i literacką retoryką oraz dość umowną rekonstrukcją wizji średniowiecza, która miała być jedynie dekoracją dla współczesnego moralitetu. Scenariusz „Źródła” napisała Ulla Isaksson na kanwie trzynastowiecznej ballady „Córka” Töre z Wänge (…) W historii okrutnego gwałtu dokonanego na niewinnej dziewczynie i krwawej zemsty jej ojca, pociągał reżysera obraz średniowiecza jako „złotego wieku” wiary religijnej wraz z jej ufnością w boską Opatrzność i rozstrzygającą moc prostych kategorii moralnych” – pisze Tadeusz Szczepański w artykule „Zwierciadło Ingmara Bergmana” z magazynu „Słowo/obraz/terytoria” z 1999 roku.

O powodach realizacji Źródła Bergman napisał kiedyś: „Potrzebowałem surowej i schematycznej koncepcji świata, aby wyrwać się ze świata bezkształtnego, niewyraźnego i ciemnego, w którym utknąłem. A więc zwróciłem się do dogmatycznego chrześcijaństwa średniowiecza, z jego jasnym podziałem na Dobro i Zło”.

Pierwszy wspólny film Ingmara Bergmana i Svena Nykvista. Początkowo autorem zdjęć miał być stały operator Bergmana Gunnar Fischer, który zaangażował się jednak w inny projekt. Ostatecznie Bergman zatrudnił Nykvista, co stało się początkiem jednej z najbardziej twórczych współpracy w historii kina.